షాయిరే మష్రిక్ (తూర్పు కవి) అల్లామా ఇక్బాల్ (ర.అలై.): జీవితం ! ఓ సందేశం
అల్లామా ముహమ్మద్ ఇక్బాల్ ముస్లిం సమాజంలో నవచైతన్యం కొరకు అహర్నిశలూ కఠోరంగా కృషిచేసిన ఘనుడు. భారతీయులందరికి అల్లామా ఇక్బాల్ ఓ మహాకవి గా సుపరిచయం కాని ఇక్బాల్ విద్యావేత్త కూడ.
ఇతని కవితలతో ఇస్లామిక్ సమాజంలో పెనుమార్పులు తేవటానికి అనేక ప్రయత్నాలు చేశారు. అతను సుప్రసిద్ధ రచయిత, న్యాయనిపుణుడు, రాజకీయవేత్త మరియు 20వ శతాబ్దపు పాకిస్థాన్ ఉద్యమంలో అత్యంత ముఖ్యమైన వ్యక్తులలో ఒకరు. ఇతను ఉర్దూ మరియు పర్షియన్ భాషలలో కవిత్వం వ్రాసేవారు అదే అతని కీర్తికి ప్రధాన కారణం. కవిత్వంలో ప్రధాన ధోరణి సూఫీయిజం మరియు ఇస్లామిక్ ఉమ్మా యొక్క పునరుజ్జీవనం వైపు ఉండేది. ఇంగ్లీషులో "ది రీకన్‌స్ట్రక్షన్ ఆఫ్ రిలిజియస్ థాట్ ఇన్ ఇస్లాం" అనే గద్య పుస్తకాన్ని కూడా రాశారు. అల్లామా ఇక్బాల్ ఆధునిక యుగం యొక్క సూఫీగా పరిగణించబడ్డాడు.
జననం మరియు కుటుంబం
ముహమ్మద్ ఇక్బాల్ 9 , నవంబర్ , 1877 వ సంవత్సరం సియాల్ కోట్ (పంజాబ్) లో జన్మించారు. ఇక్బాల్ తండ్రి, షేక్ నూర్ ముహమ్మద్,తల్లి ఇమాం బిబి కాశ్మీర్‌లోని సుప్రా బ్రాహ్మణుల వంశస్థుడు. అతని పూర్వీకులలో ఒకరు ఘాజీ ఔరంగజేబ్ ఆలంగీర్ పరిపాలనలో ఇస్లాం స్వీకరించారు. ఇక్బాల్ పూర్వీకులు 18వ శతాబ్దం చివరలో లేదా 19వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో కాశ్మీర్ నుండి వలస వచ్చారు మరియు సియాల్‌కోట్‌కు వచ్చి మొహల్లా ఖేటియాన్‌లో స్థిరపడ్డారు.
విద్యా విధానం
షేక్ నూర్ ముహమ్మద్ దైవభక్తి గల వ్యక్తి. కొడుకుకు మత విద్య సరిపోతుందని భావించారు. సియాల్‌కోట్ లో తరచుగా స్థానిక పండితులతో స్నేహపూర్వక సంబంధాలను కలిగి ఉండేవారు. ఇక్బాల్‌కు బిస్మిల్లా వయస్సు వచ్చినప్పుడు, అతన్ని మౌలానా గులాం హసన్ వద్దకు తీసుకెళ్లారు. మౌలానా అబు అబ్దుల్లా ,గులాం హసన్ మహల్లా షావాలా మసీదులో బోధించేవారు. షేక్ నూర్ మహమ్మద్ అక్కడికి వచ్చి వెళ్లాల్సి వచ్చింది. ఇక్బాల్ చదువు ఇక్కడి నుంచే మొదలైంది. ఇది పవిత్ర ఖురాన్‌తో ప్రారంభమైంది. నగరానికి చెందిన ప్రముఖ పండితుడు మౌలానా సయ్యద్ మీర్ హసన్ ఇక్కడికి వచ్చే వరకు దాదాపు ఒక సంవత్సరం పాటు ఈ ప్రక్రియ కొనసాగింది. తండ్రి కొడుకు ఒకరికొకరు చాలా సన్నిహితంగా ఉండేవారు. తన కుమారుడిని మదర్సాకే పరిమితం చేయకూడదని మౌలానా ఉద్ఘాటించారు. ఆధునిక విద్య కూడా అతనికి చాలా అవసరంఅని కొన్ని రోజులు షేక్ నూర్ మహమ్మద్‌కు మద్దతుగా నిలిచాడు, అనంతరం ఇక్బాల్‌ను మీర్ హసన్‌కు అప్పగించారు. అతని పాఠశాల కొచ్చా మీర్ హోసాముద్దీన్‌లోని షేక్ నూర్ మహమ్మద్ ఇంటికి సమీపంలో ఉంది. అక్కడ ఇక్బాల్ ఉర్దూ, పర్షియన్ మరియు అరబిక్ సాహిత్యాలను అధ్యయనం చేయడం ప్రారంభించాడు. మూడేళ్లు గడిచాయి. ఇంతలో, సయ్యద్ మీర్ హసన్ కూడా స్కోచ్ మిషన్ స్కూల్లో బోధన ప్రారంభించాడు. ఇక్బాల్ కూడా అక్కడకి ప్రవేశించాడు. మీర్ హసన్ ఆ గొప్ప ఉపాధ్యాయుల జ్ఞాపకార్థం, వీరి కోసం జీవితంలో ఒకే ఒక లక్ష్యం ఉంది: చదవడం మరియు నేర్పించడం. అయితే ఈ పఠనం మరియు బోధన కేవలం పుస్తక పఠనానికి పేరు కాదు. ఆ మంచి కాలంలో ఉస్తాద్ గురువుగా ఉండేవారు. మీర్ హసన్ కూడా అలాగే చేశారు. అతను అన్ని ఇస్లామిక్ శాస్త్రాలపై అవగాహన కలిగి ఉన్నాడు మరియు ఆధునిక శాస్త్రాలపై కూడా మంచి దృష్టిని కలిగి ఉన్నాడు. ఇది కాకుండా, అతను సాహిత్యం, తార్కికం, భాషాశాస్త్రం మరియు గణితశాస్త్రంలో కూడా నైపుణ్యం సాధించాడు. విద్యార్థులకు బోధించేటప్పుడు, వారు సాహిత్య రంగులను స్వీకరించారు, తద్వారా జ్ఞానం జ్ఞాపకశక్తిలో బంధించబడడమే కాకుండా ఓ అనుభూతి రూపంగా మారేంది. అరబిక్, పర్షియన్, ఉర్దూ మరియు పంజాబీ భాషల్లో వేలాది పద్యాలు ఉండేవి. ఒక్క పద్యం తెరిస్తే ఇరవై పర్యాయపదాలు వినిపించాయి.
ప్రాధమిక విద్య , ఇంటర్మీడియేట్ పూర్తి చేసుకున్న తర్వాత బి .ఎ. విద్య అభ్యసించటానికి లాహోర్ పట్టణానికి చేరుకున్నారు . 1897 వ సంవత్సరంలో బి .ఎ . ఉత్తీర్ణులయ్యారు . 1899 వ సంవత్సరంలో ఎం .ఎ . విశ్వవిద్యాలయం లో ప్రధమ స్థానంలో నిలిచి గోల్డ్ మెడల్ సాధించారు . ఉన్నత విద్య కొరకు 1905 వ సంవత్సరంలో యూరోప్ దేశాలకు వెళ్లారు . కేంబ్రిడ్జి విశ్వవిద్యాలయం లో ఆ తర్వాత జర్మనీలో పి .హెచ్ .డి . డిగ్రీ సాధించారు .
ముహమ్మద్ ఇక్బాల్ చిన్నప్పటి నుండే ఫార్సీ , అరబిక్ , ఉర్దూ భాషలు నేర్చుకున్నారు . చిన్నతనం నుండే కవిత్వం మీద ఆసక్తి కలిగి ఉండేవారు. అల్లామా ఇక్బాల్ కవిత్వంలో గొప్పతనం ఏమిటంటే ఆయన తన కవిత్వంలో ఖుర్ ఆన్ సందేశాన్ని అందించారు . పాశ్చ్యాత దేశ సంస్కృతీ , విధానాలకు ఆకర్షితులైన యువకులను ఇస్లాం వైపు మరల్చటానికి ప్రయత్నించారు . ఆయన కవిత్వంతో ఎంతో మంది యువకుల జీవితాలు ఇస్లాం వైపుకు మరలాయి .
ఆయన కవిత్వం ఉర్దూ మరియు ఫార్సీ భాషలో ఉన్నాయి . అల్లామా ఇక్బాల్ కవిత్వంలో ఖుర్ ఆన్ , సీరత్ , ఇస్లామీయ చరిత్ర పొందుపరచి ఉంది . ముస్లిం సమాజానికి తమ కర్తవ్యాన్ని గుర్తుచేయటంలో ఆయన కవిత్వం ఎంతో దోహదపడింది .
బోధనా మరియు సంఘ సేవ
తన MA పూర్తి చేసిన తర్వాత, అతను లాహోర్‌లోని ఓరియంటల్ కాలేజీలో బోధించాడు, కానీ అతను శాశ్వతంగా బారిస్టరీని స్వీకరించాడు. న్యాయవాదంతో పాటు, అతను కవిత్వం రాయడం కొనసాగించాడు మరియు రాజకీయ ఉద్యమాలలో చురుకుగా పాల్గొన్నాడు. 1922లో ప్రభుత్వం నుంచి”సర్” బిరుదు అందుకున్నారు. ఇక్బాల్ అంజుమనే హిమాయతే-ఎ-ఇస్లాం గౌరవాధ్యక్షుడు గా కూడా ఉన్నారు.
ఆగష్టు 1908లో ఇక్బాల్ లాహోర్ వచ్చాడు. నెలన్నర తర్వాత, ఆమె పంజాబ్ చీఫ్ కోర్టులో ప్రాక్టీస్ చేయడం ప్రారంభించింది. ఈ వృత్తిలో కొన్ని రోజులు మాత్రమే గడిచిన ఎం. ఓహ్ కాలేజ్ అలీఘర్‌కు తత్వశాస్త్రం మరియు ప్రభుత్వ కళాశాల లాహోర్‌లో ప్రొఫెసర్‌షిప్ ఆఫర్ చేయబడింది, అయితే ఇక్బాల్ తనకు న్యాయవాదిని సరిపోతుందని భావించి రెండు సంస్థల నుండి రాజీనామా చేశాడు. అయితే, తరువాత, పంజాబ్ ప్రభుత్వ అభ్యర్థన మరియు పట్టుబట్టడంతో, అతను 10 మే 1910 నుండి లాహోర్ ప్రభుత్వ కళాశాలలో తాత్కాలికంగా తత్వశాస్త్రం బోధించడం ప్రారంభించాడు, అయితే అదే సమయంలో న్యాయవాదిని కొనసాగించాడు. క్రమంగా నిశ్చితార్థాలు పెరిగాయి. అనేక సంస్థలు మరియు సంఘాలు స్థాపించబడ్డాయి.
రచనలు
అల్లామా ఇక్బాల్ గొప్ప కవి , ఇస్లామీయ విద్వాంసులు ఆయన జీవితం , ఆయన రచనల మీద అనేక పుస్తకాలు రచించారు . అల్లామా ఇక్బాల్ తన రచనలలో ఇస్లాంలో యువకుల గురించి , మహిళల స్థానం , విద్యా విధానం , ఇస్లామీయ రాజకీయ వ్యవస్థ , హుకుమత్ ఎ ఇలాహియ్య (ఇఖామత్ ఎ దీన్ ) గురించి కూడా ప్రస్తావించారు . పాశ్చ్యాత సంస్కృతి , విధానాలను విమర్శించారు . నేటికీ ఈ నాటికి అల్లామా ఇక్బాల్ కవిత్వాన్ని ప్రతి ఒక్కరు తమ రచనలలో , ఉపన్యాసాలలో స్మరించుకుంటారు .
'బాంగ్ ఎ దరా' (శంఖారావం)
'బాల్ ఎ జిబ్రఈల్' (జిబ్రఈల్ కేశాలు) (భారత సివిల్ సర్వీసెస్ పరీక్షలకు, ఉర్దూ భాష సిలబస్ లో గలదు).
'జర్బె కలీమ్'
'అరమ్ గానె హిజాజ్' ....మొదలైనవి
మరణం
ఇస్లాం కవిగా మరియు షాయిరే మష్రిక్ గా ప్రసిద్ధి చెందిన ఈ మహా కవి చాలా కాలం గా అనారోగ్యానికి గురై చిట్టచివరికి21 ఏప్రిల్ 1938,( 20 సఫర్ అల్-ముజ్ఫర్ 1357) న తన స్వగృహం జావేద్ మంజిల్‌లో తెల్లవారుజామున తుదిశ్వాస విడిచారు, ఇహలోకాన్ని వదిలి పరలోకానికి ప్రయాణించారు. అతడు లాహోర్‌లోని బాద్షాహి మసీదు పక్కన ఖననం చేయబడ్డాడు. లాహోర్‌లోని షాహీ మసీదు పక్కనే అల్లామా ఇక్బాల్ సమాధి ఉంది అల్లాహ్ ఆయనకు స్వర్గంలో ఉన్నత స్థాన్నాన్ని ప్రసాదించుగాక
ఆమీన్
